Η τιμωρια (απειλη, τραβηγμα λουριου, σφυξιμο πνικτη κ.λ.π.) διαφερει απο την ενισχυση (επιβραβευση) στο οτι δεν εχει προβλεψιμη επιδραση
στην μελλοντικη συμπεριφορα.
Αυτος που δεχεται την τιμωρια ειναι αυτος που “αποφασιζει” για πιο λογο
τιμωρειται. Η τιμωρια μπορει να καταληξει στην αποστροφη για κατι απροβλεπτο
(π.χ το σκυλι ακομα κυνηγαει λαγους αλλα δεν πλησιαζει πια κοντα σε
βερυκοκιες), η να καταληξει σε μια αυξητικη κλιμακωση της συμπεριφορας, αν
αυτη προερχοταν απο φοβο, οπως το να γαυγιζει/ γρυλλιζει τους ξενους η αλλα
σκυλια.
Η συμπεριφορα μπορει να ειναι ελαχιστη οταν ειμαστε παροντες και να αυξανει
σε αλλες περιπτωσεις (δηλ. οταν δεν μπορουμε να την επιβαλλωμε).
Η τιμωρια συχνα δημιουργει εξυπνοτερους και πιο πονηρους τροπους κακης
συμπεριφορας .
Η τιμωρια σε λαθος χρονικη στιγμη καταστρεφει την εμπιστοσυνη του σκυλου και
κανει κακο στην σχεση σκυλου – ιδιοκτητη γιατι μαθαινει στον σκυλο οτι
μερικες φορες μπορει να ειμαστε απροβλεπτα κακοι μαζι του.
Ακομα και με αριστα υπολογισμενη χρονικα τιμωρια, ο εκπαιδευτης συνδιαζεται
με την τιμωρια (σκεφτειτε τα φωτα του περιπολικου που αντικατοπτριζονται
στον μπροστινο καθρεπτη του αυτοκινητου σας)
Οταν η τιμωρια γινεται χωρις συγκεκριμενη αιτια και η ανεπιθυμητη
συμπεριφορα ειναι αυτοενισχυομενη, τοτε δημιουργειται μια κατασταση
μεταβλητης ενισχυσης η οποια θα εχει σαν αποτελεσμα να αυξηση την
ανεπιθυμητη συμπεριφορα.
Οταν η συμπεριφορα ειναι “απαραιτητη” η ενισχυομενη, τοτε η τιμωρια θα την
καταπνιξη μονο για ενα μικρο χρονικο διαστημα και μετα το ενστικτο της
αυτοσυντηρησης θα ξαναφερει στην επιφανεια την ανεπιθυμητη συμπεριφορα και
συνηθως θα ειναι πιο ενισχυμενη απο πριν.
Οταν ο εκπαιδευτης δεν εχει ετοιμη μια αποδεκτη ενναλακτικη συμπεριφορα,
τοτε οι σκυλοι μπορει να διαμορφωσουν μια δικη τους συμπεριφορα για να
γεμισουν το κενο, η οποια μπορει να ειναι χειροτερη η παρομοια με την
προηγουμενη ανεπιθυμητη συμπεριφορα.
Η φυση της τιμωριας ειναι επιθετικη. Η επιθεση προκαλει αντεπιθεση. Η
αντιδραση ενος σκυλου ειναι 5 φορες πιο γρηγορη απο την αντιδραση ενος
ανθρωπου. Επισης οι σκυλοι εχουν σαγονια που κινουνται με δυναμη 1500
μοναδων πιεσης ανα τετραγωνικη ιντσα. Εχομε λοιπον εδω ενα ζωο που μπορει
ν’ανταποκριθει σε μια κατασταση με μεγαλη ταχυτητα και με την δυνατοτητα να
προκαλεση μεγαλη ζημια. Αν σ’αυτα προσθεσωμε και το γεγονος οτι ο σκυλος
εχει το επιπλεον πλεονεκτημα οτι ξερει εκ των προτερων τι θελει να κανει,
τοτε εχουμε ελαχιστες η καθολου πιθανοτητες να βγουμε νικητες απ’αυτο το
παιγνιδι.
Γιατι πρεπει να διδαξη κανεις σ’ενα τετοιο πλασμα το οτι η επιθετικοτητα
ειναι ενας αποδεκτος τροπος επιλυσης των διαφορων?
Η “ελαφρη” τιμωρια μπορει σταδιακα να γινεται ανεκτη και να χρειαστει τελικα
πιο συχνη και πιο σοβαρη τιμωρια για ν’αλλαξη μια συμπεριφορα.
Σε αντιπαραθεση με την αυτο-ενισχυση , οι τιμωροι στο τελος χανουν την
αποτελεσματικοτητα τους εκτος και αν ειναι πολυ εντονοι. Τιμωροι που ειναι
πολυ ισχυροι μπορει να σταματησουν ακομα και συμπεριφορες που βασιζονται στα
ενστικτα της επιβιωσης.
Τιμωρια που καταστελλει μονο καποια συμπεριφορα χωρις να διδασκει αλλες
ενναλακτικες και αποδεκτες, οδηγει σε “μονομανιακες” συμπεριφορες.
Τιμωρια που καταστελλει συμπεριφορες που ειναι εμφυτες σε καποια ατομα η
φυλες ερχεται σε αμεση αντιθεση με τα φυσικα “βασικα” ενστικτα η αναγκες και
τελικα αυτες οι ανεκπληρωτες αναγκες δυναμωνουν τοσο που στο τελος η
ανταμοιβη για ευχαριστηση υπερβαινει την αποφυγη της αποστροφης.
Η τιμωρια μπορει να μετατραπει σε ενα θετικο επιλεκτικο ενισχυτη αν ειναι
ακαιρη και εκτος χρονου η αν μετα την τιμωρια τους δειχνεις οτι ακομα
τ’αγαπας.
Και στις δυο περιπτωσεις θα αυξηθει η συχνοτητα της συμπεριφορας που
προσπαθεις να εξαλειψεις.
Σκυλοι που εκπαιδευονται με τιμωρια μαθαινουν οτι οταν δεν τιμωρουνται
πραττουν σωστα- (λανθασμενη θετικη σταση) και οτι η συμπεριφορα τους ειναι
αποδεκτη. .
Ετσι καθε φορα που δεν μπορεις να τιμωρησεις ενα “στραβοπατημα” αυτα
λαμβανουν ενα ειδος ενισχυσης που λεει οτι η κακη συμπεριφορα ειναι αποδεκτη
( σε μια κυμαινομενη ενισχυση- που ειναι και η πιο ισχυρη απ’ολες). Αυτο
ειναι χαοτικο και δυσκολευει την διεργασια της εξαλειψης ανεπιθυμητης
συμπεριφορας.
Σκυλοι που εκπαιδευονται με τιμωρια μαθαινουν να κανουν πραγματα που τους
βοηθανε ν’αποφευγουν την τιμωρια ….Επισης μαθαινουν ν’αποφευγουν
καταστασεις που οδηγουν στην τιμωρια – μπορει να μαθουν ν’αποφευγουν και
σας.
Η αποστροφη δυναμιτιζει την εμπιστοσυνη και καταστελλει καθε συμπεριφορα,
ειδικα συμπεριφορες που επιλυουν προβληματα.
Σκυλοι που εκπαιδευονται με τιμωρια μαθαινουν οτι πρεπει να φέρονται σωστα
μονο σ’αυτον που μπορει να τους τιμωρησει δηλ. να σεβονται καποιον που
φτιαχνει κανονες τους οποιους επιβαλλει με την βια.. Γι’αυτους που δεν
μπορουν ν’ακολουθησουν αυτο το προτυπο υπαρχει παντα ο κινδυνος να τους
αγνοησει το σκυλι και να μην μπορουν να το ελεγξουν. Ο κινδυνος αυτος
συμπεριλαμβανει μελη της οικογενειας, οπως παιδια, γεροντες, γειτονες και
επισκεπτες.
Recent Posts
