Ξέρετε ότι ο σκύλος που μόλις υιοθετησατε είχε μια ζωή προτού να μπεί στο καταφύγιο, αλλά τι θυμάται πραγματικά;
Το σκυλί σας θα αναγνωρίσει τους παλιούς ιδιοκτήτες τους ή το μέρος που ζούσε πριν; Μπορούν να θυμούνται συγκεκριμένες εμπειρίες είτε ήταν καλές είτε κακές; Για κάποια σκυλια καταφυγίων τα να ξεχνάνε ένα οδυνηρό παρελθόν είναι καλό, αλλά είναι δυνατό;ποιο κάτω θα δούμε πώς λειτουργεί η μνήμη του σκύλου σας και τι πιστεύουν οι επιστήμονες ότι μπορούν να θυμούνται για το παρελθόν τους.
Διακοπή μνήμης
Το ερώτημα εάν τα σκυλιά καταφυγίων μπορούν να θυμούνται το παρελθον τους έχει να κάνει με τη δύναμη της μνήμης τους. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα σκυλιά μπορούν και θυμούνται- πώς αλλιώς θα ξέρουν τι να κάνουν όταν λέμε “κατσε” ή τι σημαίνει όταν βλέπουν το λουρί τους;
Μια ανάμνηση ωστόσο, είναι πιο περίπλοκη από ό,τι συνειδητοποιούμε. Υπάρχουν διάφορες πτυχές της μνήμης και ο τρόπος με τον οποίο τα σκυλιά θυμούνται είναι ακόμη ασαφής.
Η ανάμνηση προηγούμενης εκπαίδευσης με σημασιολογική μνήμη
Η σημασιολογική μνήμη είναι ένας τύπος μακροχρόνιας μνήμης που βασίζεται στη γνώση που αποκτάται μέσω των εμπειριών.Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν σημασιολογική μνήμη,τα μωρά επίσης σε υπερβολικό βαθμό καθώς μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα πάντα από τα πρόσωπα των ανθρώπων μέχρι τα χρώματα των αγαπημένων παιχνιδιών τους. Η σημασιολογική μνήμη είναι αυτα που ο εγκέφαλος θυμάται από γενικες γνώσεις που απαιτούνται για την καθημερινή ζωή.
Όταν διδάσκετε στο σκυλί σας την κίνηση για να “κάτσει” πχ, το σκυλί χρησιμοποιει τη σημασιολογική μνήμη του για να συνδέσει την κίνηση και τα λόγια σας ανάλογα με την συμπεριφορά που θέλετε να κανει.
Εφόσον εμπλουτίζετε περιστασιακά αυτή τη μνήμη, ο σκύλος σας θα πρέπει να κρατήσει τη γνώση για ολόκληρη τη ζωή του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όταν υιοθετήσετε ένα σκύλο από κάποιο καταφύγιο ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνετε είναι να δείτε σε τι βαθμό έχει τετοιου είδους γνώσεις.
Οι νέοι ιδιοκτήτες συνήθως λένε τυχαία διαφορετικά συνθήματα για να δουν αν το σκυλί αποκρίνεται.
Χάρη στη σημασιολογική μνήμη, τα σκυλιά μπορούν να θυμούνται εύκολα τα πράγματα που έμαθαν πριν από χρόνια. Εάν το σκυλί σας εκπαιδεύτηκε πριν το υιοθετήσετε, δεν θα ξεχάσει ξαφνικά αυτά τα μαθήματα.
Επεισοδιακή μνήμη
Οτι ο σκύλος σας μπορεί να θυμάται συμπεριφορες από την προηγούμενη εκπαίδευση είναι πραγματικά σημαντικό όσων αφορά το πρακτικό κομμάτι.
Αλλα αυτό δεν είναι ακριβώς αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται όταν πρόκειται για το παρελθόν των κατοικίδιων ζώων τους. Θέλουν να μάθουν για τα συναισθηματα. Μήπως το σκυλί αγαπά τον παλιό ιδιοκτήτη του;Σε τι είδους κρεβάτι κοιμοταν; Είχε άραγε ένα κρεβάτι η κοιμόταν έξω;
Το χτύπαγαν;Το τάιζαν;Το έβγαζαν βόλτα;Έπαιζαν μαζί του;
Εδώ είναι όπου τα πράγματα γίνονται δύσκολα.
Τι εννοώ,οταν εμεις οι άνθρωποι θυμομαστε το παρελθόν μας,είναι σαν να ταξιδεύουμε πίσω στο χρόνο. Βάζουμε τους εαυτούς μας στα παπούτσια του παρελθόντος και το ξαναζούμε σαν μια ταινία στο κεφάλι μας.
Επιστήμονες και ψυχολόγοι το ονομάζουν αυτο επεισοδιακή μνήμη. Είναι η δυνατότητα να συσχετίζουμε συγκεκριμένα γεγονότα με τόπους, χρόνους και συναισθήματα. Είναι ένα μεγάλο μέρος του να είσαι άνθρωπος, αλλά μέχρι στιγμής, η επιστήμη είναι ως επί το πλείστον ασαφής για το αν άλλα ζώα έχουν τις ίδιες δυνατότητες.
Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016,είναι και η πιο κοντινή που έχουμε,έδειξε ότι τα σκυλιά αναπολούν τις μνήμες τους με τον ίδιο τρόπο που το κάνουμε και εμείς. Ο ψυχολόγος ζώων Caludia Fugazza οδήγησε μια ερευνητική ομάδα για να μελετήσει τη μνήμη στα σκυλιά. Δημιούργησαν ένα πείραμα για να προσδιορίσουν εάν ένας σκύλος χρησιμοποιεί τη σημασιολογική μνήμη ή έναν τύπο επεισοδιακής μνήμης για να θυμάται ένα συγκεκριμένο σύνθημα. Στο τέλος, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα σκυλιά έχουν “απροσδόκητες δυνατότητες” να συγκρατούν τις πολύπλοκες αναμνήσεις.Ο Fugazza δεν πάει τόσο μακριά όσο λένε,ότι τα σκυλιά έχουν επεισοδιακές μνήμες όπως οι άνθρωποι, αλλά η μελέτη δείχνει ότι οι σκύλοι μπορεί να έχουν “επεισοδιακές” μνήμες που τους επιτρέπουν να διαπράξουν συγκεκριμένες συμπεριφορες μακροχρόνια.
Μια κρίσιμη πτυχή της επεισοδιακής μνήμης είναι ότι οι αναμνήσεις ερχονται χωρίς συνειδητή προσπάθεια.
Επειδή δεν μπορούμε να ζητήσουμε από τα σκυλιά να μας περιγράψουν τις αναμνήσεις τους, δεν υπάρχει κανένας συγκεκριμένος τρόπος να μάθουμε αν θυμούνται εμπειρίες όπως εμείς. Οι περισσότεροι επιστήμονες λένε όχι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να θυμούνται πράγματα από το παρελθόν τους.
Η μνήμη των συναισθημάτων με την συσχετιζομενη μνήμη.
Οι σκύλοι έχουν την ικανότητα να συνδέουν συμπεριφορές ανάλογα με τι είναι αυτό το οποιο θα τους συμβεί,οι συναισθηματικές συνδέσεις που γίνονται με συγκεκριμένα ερεθίσματα μπορούν να είναι είτε θετικές είτε αρνητικές. Ένα παράδειγμα θετικής συσχέτισης είναι το πώς ένας σκύλος συνδέει τη διασκέδαση και τον ενθουσιασμό με το πάρκο σκυλων.
Τα σκυλιά (πιθανότατα) δεν θυμούνται αν ήταν Σάββατο η Κυριακή εκείνη η ημέρα της περασμένης εβδομάδας όταν κυνηγούσαν ένα τεριέ για 30 λεπτά και έπειτα κυλιστηκαν στο γρασίδι και μετά κάθησαν δίπλα δίπλα με τα αλλά σκυλιά και εγλειφαν το ένα την μουσούδα του αλλου, αλλά θυμούνται πώς αισθάνθηκαν εκείνη τη στιγμή και συσχετίζουν αυτά τα συναισθήματα.
Οπότε όταν τα σκυλιά πάνε στο πάρκο και στο πάρκο έχουν περάσει καλά,αμέσως συνδέουν αυτή την ευχαριστη εμπειρία τους με το πάρκο.
Τα σκυλιά κάνουν επαφές σχεδόν με τα παντα,με τα αλλά σκυλιά με τα παιχνίδια τους, το φαγητό, τα μέλη της οικογένειάς τους – μαθαίνουν να συσχετίζουν τα πάντα με ένα συναίσθημα,θυμούνται πάντα ποιο παιχνίδι είναι το αγαπημένο τους και αναγνωρίζουν τους ανθρώπους που τους αρέσουν και τους ανθρώπους που έχουν μάθει να μένουν μακριά.
Τα σκυλιά πιθανότατα χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό σημασιολογικών και συσχετιζόμενων αναμνήσεων για να συσχετίσουν το παρελθόν τους με το παρόν τους. Έτσι,όταν πηγαίνετε να πάρετε το νέο σας σκύλο που υιοθετησατε στο πρώτο του ταξίδι με το αυτοκίνητο, και αυτός αρνείται να εισέλθει στο όχημα, θα μπορούσε να συμβαίνει γιατι χρησιμοποιει τη συνειρμική μνήμη με μια αρνητική εμπειρία με τα αυτοκίνητα. Είναι πιθανό ότι δεν σκέφτονται πίσω σε μια συγκεκριμένη στιγμή που οδήγηθηκαν σε ένα αυτοκίνητο,αλλά λόγω αυτής της εμπειρίας, τώρα συνδέουν όλα τα αυτοκίνητα με αρνητικά συναισθήματα.
Δεν υπάρχει ακόμα σαφής απάντηση ως προς το τι μπορεί να θυμάται το σκυλί σας και τι οχι, αλλά όλα μαζι τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν ότι τα σκυλιά μπορούν πράγματι να θυμούνται ορισμένες πτυχές του παρελθόντος. Ειδικά γεγονότα και λεπτομέρειες είναι πιθανότατα πέρα από αυτά, αλλά γενικεύουν τα πράγματα σε συναισθήματα που παραμένουν μαζί τους μακροπρόθεσμα. Η μνήμη του σκύλου σας δεν δουλεύει με τον ίδιο τρόπο με τον δικό μας αλλά είναι ασφαλές να πούμε ότι θυμούνται σημαντικές πτυχές του παρελθόντος τους οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να συμπεριλάβουν τους ανθρώπους που πέρασαν περισσότερο χρόνο και με μέρη που επισκέφτηκαν. Τώρα,μόνο αυτοί θα μπορούσαν να μας πουν για τη ζωή τους.
Nikos Regos
Επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων
Μέλος του PDTE
