Τα 6 στάδια Μάθησης του Σκύλου
Γράφει ο Nikos Regos (επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων)
Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μου ως επαγγελματίας εκπαιδευτής σκύλων και σε άμεση συμφωνία με τις περισσότερες σχετικές έρευνες (π.χ. Δρ Ντεαρ Μίλλερ ) καταλήγω στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν έξι στάδια ωρίμανσης και κρίσιμες περίοδοι μάθησης των σκύλων.
Χονδρικά το κάθε στάδιο συμβαίνει στο διπλάσιο (περίπου) της ηλικίας του κουταβιού/ σκύλου του προηγούμενου σταδίου. Παρόλο που ο κ. Μίλλερ είχε ονομάσει κάποια από αυτά τα στάδια «κρίσιμες περίοδοι φοβίας» , κατά τη γνώμη μου είναι ορθότερο και περισσότερο περιεκτικό να ονομαστούν Κρίσιμες Περίοδοι Μάθησης. Φυσικά υπάρχουν ηλικιακές μικροδιαφοροποιήσεις ανάλογα με το ταμπεραμέντο, ράτσα, είδος σκύλου (κυνηγόσκυλο κ.λ.π.) καθώς και τις επιδράσεις του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο το κουτάβι μεγαλώνει. Αλλά ας τις εξετάσουμε με χρονολογική σειρά.
-Στάδιο Πρώτο:
Σε ηλικία έξι εβδομάδων , συν- πλην μερικές μέρες, όταν το κουτάβι έχει σχεδόν ή πλήρως σταματήσει να θηλάζει. Έχει ήδη αρχίσει να χρησιμοποιεί τη φωνή του και τις άλλες αισθήσεις του. Αρχίζει να δείχνει σημάδια δυναμισμού (κυριαρχικότητας) ή υποχωρητικότητας και τα διάφορα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αρχίζουν να εμφανίζονται.
-Στάδιο Δεύτερο:
Γύρω στη όγδοη εβδομάδα , ο εγκέφαλος- που μέχρι τώρα αποθήκευε πληροφορίες και προκαλούσε αντιδράσεις- είναι έτοιμος να αρχίσει να αντιδράει σε ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Αρχικά στάδια μάθησης αρχίζουν να εμφανίζονται. Αν και η όγδοη εβδομάδα δεν είναι ξεχωριστό στάδιο , είναι σημαντική για το παρακάτω λόγο: καινούρια ερεθίσματα στο περιβάλλον του κουταβιού – ξαφνικοί θόρυβοι, ενέσεις, κ.λ.π. –μπορούν να προκαλέσουν ψυχολογικά τραύματα στο κουτάβι εκτός και αν παρουσιάζονται σταδιακά, προσεκτικά και με ευχάριστο συνδυασμό.
Αυτή η ηλικία είναι επίσης διαφορετική όσο αφορά την γενικότερη κοινωνικοποίηση του κουταβιού με ανθρώπους και άλλα ζώα.
-Στάδιο Τρίτο:
Γύρω στη δωδέκατη εβδομάδα της ζωής του σκυλιού (τριών μηνών), συν –πλην μια εβδομάδα. Σε αυτή τη φάση, η προσωπικότητα του κουταβιού είναι πιο εμφανής. Θα πρέπει τώρα να ληφθούν μέτρα, αν όχι ενωρίτερα, να μετριαστούν οι υπερβολές των διαθέσεων του κουταβιού, είτε πρόκειται για φοβίες, εσωστρεφή, ντροπαλό, είτε υπερβολικά τολμηρό, απαιτητικό, κυριαρχικό, εξωστρεφή, ή επιθετικό.
-Στάδιο Τέσσερα:
Περίπου στην ηλικία των έξι μηνών (μισού έτους) , συν –πλην δυο εβδομάδες. (παρατηρήστε το διπλασιασμό της ηλικίας με κάθε περίοδο). Σεξουαλική ωριμότητα σχετικά με το οίστρο και την εφηβεία παρουσιάζεται περίπου σε αυτό το στάδιο. Στα πιο εσωστρεφή κουτάβια , ντροπαλότητα, ανασφάλειες, προς ξαφνικούς θορύβους , ξένους ανθρώπους και άλλα ασυνήθιστα και καινούρια ερεθίσματα είναι συχνό φαινόμενο.
Στα πιο εξωστρεφή κουτάβια η επιθετικότητα, η υπερπροστασία, η φύλαξη αντικειμένων και του χώρου τους συνήθως γίνεται πιο έντονη.
-Στάδιο πέντε:
Σε ηλικία ενός έτους , συν –πλην ένα μήνα, ανεπιθύμητες συμπεριφορές όλων των μορφών μπορούν να εμφανιστούν αν δεν είχε ληφθεί έγκαιρη φροντίδα για πρόληψη ή και θεραπεία στα αρχικά στάδια. Στη πραγματικότητα και τα εσωστρεφή και τα εξωστρεφή σκυλιά μπορεί να φαίνονται ότι εκδηλώνουν τις ίδιες ανεπιθύμητες συμπεριφορές –όπως υπερβολικό γάβγισμα, υπερβολική αντίδραση στους θορύβους, επιθετικότητα προς τους άγνωστους κ.λ.π. αν και οι αρχικές αιτίες θα διαφέρουν ανάλογα με τις εμπειρίες και ιδιοσυγκρασία του σκυλιού. Για παράδειγμα, ένα σκυλί που γαβγίζει προς ένα άγνωστο μπορεί να το κάνει από φόβο ή από μπορεί να είναι υπερπροστασία ή φύλαξη του χώρου του. Συνήθως αυτό είναι το στάδιο που ο ιδιοκτήτης αντιλαμβάνεται το πρόβλημα (λόγω έντασης και σοβαρότητας). Είναι επίσης το στάδιο που επιτέλους οι ιδιοκτήτες αποφασίζουν να ζητήσουν τη βοήθεια ενός επαγγελματία εκπαιδευτή σκύλου για να διορθώσουν το πρόβλημα.
-Στάδιο έκτο:
Σε ηλικία δυο ετών , συν –πλην δυο μήνες. Είναι όταν το σκυλί πραγματικά ενηλικιώνεται και ωριμάζει πλήρως. Μερικοί το ονομάζουν «κοινωνική ωρίμανση». Είναι επίσης η ηλικία που τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι εντονότατα. Οι πιο «κακοί» σκύλοι που δαγκώνουν είναι συνήθως στη ηλικία των 22 με 26 μηνών. Επίσης πολλοί ιδιοκτήτες λένε ότι τα σκυλιά τους παρουσιάζουν κάποιες συμπεριφορές που δεν τις έδειχναν πριν. Μετά από προσεκτική έρευνα συνήθως διαπιστώνεται ότι υπήρχαν ενδείξεις και τάσεις στα προηγούμενα στάδια ,που απλώς δεν θεωρήθηκαν σοβαρές ή δεν ερμηνεύτηκαν σωστά.
•Παρατήρηση
Έχω δουλέψει με αρκετούς ιδιοκτήτες των οποίων τα σκυλιά ήταν περίπου τεσσάρων ετών, συν –πλην τέσσερις μήνες. Σε αυτή τη ηλικία σκυλιά που (σύμφωνα με τους ιδιοκτήτες τους) ήταν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, παρουσίασαν ανεπιθύμητες συμπεριφορές που αποδίδονται στη ανία ή στη έλλειψη καλής σχέσης με τους ιδιοκτήτες τους.
Τέτοιες συμπεριφορές περιλαμβάνουν τη καταστροφή αντικειμένων, υπερβολικό γάβγισμα, υπερπροστατευτικότητα και άλλα παρόμοια. Συνήθως αυτές οι συμπεριφορές εμφανίζονται σε νεαρότερα σκυλιά (προηγούμενα στάδια). Συμπερασματικά πιστεύω ότι η έλλειψη ενασχόλησης με κάτι, συν η απουσία της ανθρώπινης επαφής και καθοδήγησης (το σκυλί έχει χάσει πια τη αρχική μαγεία του για την οικογένεια) είναι η αιτία του κακού σε αυτή τη ηλικία.
Φαίνεται επίσης ότι αρκετοί «υπεύθυνοι» ιδιοκτήτες αναζητούν ένα καλό σπίτι να «χαρίσουν» το σκυλί τους, παρόλο που το «λατρεύουν». Τώρα πια τους είναι βάρος, τα παιδιά πάνε στα clubs ή στις εκδρομες τους,δεν έχουν χρόνο,άλλαξαν μοκέτες κ.λ.π. ή ακόμη το σκυλί δεν τους κάνει τα γούστα και δεν προσαρμόστηκε όπως περίμεναν. Τώρα γιατί δεν φρόντισαν από μικρή ηλικία (από δυο μηνών) να συμβουλευτούν ένα εκπαιδευτή στο πως θα αποφύγουν όλα τα πιθανά προβλήματα , δεν το σκέφτονται καθόλου. Εντάξει υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, που πραγματικά ο λόγος είναι υπαρκτός και σοβαρός π.χ. διαζύγιο, θάνατος, αναπηρία κ.λ.π.
•Υποσημείωση
Λόγω της δουλειά μου έρχομαι σε επαφή συνήθως με πελάτες που έχουν προβλήματα συμπεριφοράς με τα σκυλιά τους. Λογικό είναι η προσοχή μου να είναι εστιασμένη σε αυτές τις περιπτώσεις. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολλές χιλιάδες σκυλιά που μοιράζονται μια υπέροχη ζωή με τους ανθρώπινους «γονείς» τους. Ενώ η συμπεριφορά ενός αριθμού σκύλων χειροτερεύει με το πέρασμα του χρόνου, υπάρχουν και πολλά άλλα που η συμπεριφορά τους βελτιώνεται- με ή χωρίς τη βοήθεια εκπαιδευτή.
Η BeLeader Dog Training Team, πιστεύοντας στη θετική εκπαίδευση και στη έγκαιρη πρόληψη των προβλημάτων συμπεριφοράς, παρέχει ποιοτικές εκπαιδευτικές υπηρεσίες στους ιδιοκτήτες κουταβιών και τους προτρέπει να ενημερώνονται έγκαιρα (πριν πάρουν το κουτάβι).
Με εκτίμηση
Be Leader Dog Training Team
Nikos Regos
Επαγγελματίας Εκπαιδευτής Σκύλων
